هوش مصنوعی دیگر صرفاً یک ابزار کمکی نیست بلکه نیرویی اصلی است که ساختار و تجربه بازی‌ها را تغییر خواهد داد. پیشرفت‌های اخیر در یادگیری عمیق و شبکه‌های عصبی باعث شده AI بتواند محیط‌ها و بافت‌های بازی را به صورت پویا خلق کند، مثلاً بازی‌هایی مثل Starfield با استفاده از AI سیارات و اکوسیستم‌های متنوع و متغیر می‌سازند که بر اساس رفتار بازیکن تغییر می‌کنند.
علاوه بر این، شخصیت‌های غیرقابلبازی (NPC) به شکل قابل توجهی هوشمندتر شده‌اند و قادر به برقراری مکالمات طبیعی و واکنش به تصمیمات بازیکن با عمق روانشناختی بیشتری هستند. بازی‌های آینده با AI می‌توانند سطح دشواری و چالش را بر اساس مهارت بازیکن خودکار تنظیم کنند، همچنین توانایی شخصی‌سازی تجربه بازیکن را دارند؛ به عبارت دیگر، هر بازیکن یک نسخه منحصربه‌فرد از بازی خواهد داشت.
AI همچنین می‌تواند در بهینه‌سازی فرآیند توسعه بازی موثر باشد؛ تست سریع‌تر بازی‌ها، کاهش باگ‌ها و تسهیل کدنویسی با کمک ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند Unity CoPilot، از این جمله‌اند. پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک AI نقش طراح اصلی در خلق داستان و ساختار بازی‌ها را به عهده بگیرد که باعث کاهش هزینه و زمان توسعه و امکان رقابت استودیوهای کوچکتر با بزرگان صنعت می‌شود.
واقعیت مجازی بعد بعدی تحول در بازی‌هاست که بازیکن را به طور کامل در دنیای بازی فرو می‌برد و حس حضور واقعی در محیط‌های مجازی را فراهم می‌کند. این فناوری با ترکیب AI قادر به خلق تجربه‌های فراگیر و واقع‌گرایانه‌تر است که نه تنها جنبه بصری بلکه واکنش‌ها و تعاملات محیطی با بازیکن را به صورت دینامیک تغییر می‌دهد.
توسعه‌دهندگان بزرگ مانند Ubisoft و Sony روی افزایش تعداد و کیفیت بازی‌های VR کار می‌کنند تا در سال‌های آینده این بازار به شدت رشد کند.
ترکیب VR و AI به بازی‌های ویدیویی ابعادی نو می‌دهد. مثلاً AI می‌تواند حرکات و واکنش‌های بازیکن را تحلیل و تجربه واقعی‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تری را ایجاد کند که بر اساس احساسات و رفتار بازیکن واکنش نشان می‌دهد، نه صرفا الگوریتمی ثابت و تکراری.
این ترکیب امکان خلق دنیاهای بی‌پایان و پویا را می‌دهد که هر بار با انتخاب‌های بازیکن تغییر می‌کنند و تعامل دوطرفه با شخصیت‌های بازی را به سطحی نوین می‌برد.
هرچند فناوری‌های AI و VR امکانات بی‌نظیری فراهم می‌کنند، پیاده‌سازی و بهینه‌سازی آن‌ها چالش‌های فنی، مالی و اخلاقی دارد. نیاز به سخت‌افزارهای قدرتمند و قابل دسترس برای کاربران، مسایل حریم خصوصی هنگام تحلیل داده‌های رفتاری بازیکن و تضمین تنوع و عدم تبعیض در طراحی شخصیت‌ها و داستان‌ها از مهم‌ترین نگرانی‌هاست.
با این حال، پیشرفت‌های سریع فناوری در حال از میان برداشتن این موانع هستند.